De populariteit van het vinyl zorgt er niet alleen voor dat de markt voor platenspelers steeds groter wordt, maar tevens voor oplopende kwaliteitsverschillen tussen de draaitafels onderling. Om bij de aanschaf van een platenspeler de keuze te maken die afgesteld is op je persoonlijke wensen geeft Platendraaier een aantal adviezen waar je op dient te letten.
Volautomatisch, halfautomatisch of handmatig
De talloze draaitafels die er te vinden zijn kunnen worden ingedeeld in drie verschillende bedieningsmethoden. Zoals de naam al aangeeft worden bij een volautomatische platenspeler alle handelingen vanzelf uitgevoerd, met een druk op de knop wordt de toonarm naar de plaat toe bewogen en de naald in de groef geplaatst, na afloop gaat de arm weer terug naar het rustpunt. Bij een halfautomaat start je de platenspeler en laat je vervolgens zelf de naald zakken, na afloop van het afspelen van de plaat beweegt de toonarm automatisch terug naar de beginpositie. Bij een handmatige speler dien je zelf alle handelingen uit te voeren. De toonarm beweeg je dus zelf naar het plateau toe en de naald leg je in de buitenste groef van een plaat, als deze is afgelopen dien je de arm zelf weer terug te plaatsen naar het rustpunt.
Het gebruiksgemak bij een volautomatische platenspeler is groot, maar de kans op storingen neemt wel toe naarmate je zelf minder handelingen uitvoert. Reparaties zijn niet goedkoop, dus test de speler altijd goed om zeker te zijn dat het mechanisme zijn werk doet. Een halfautomaat is wat dat betreft vaak een betere keuze, aangezien de kans op storingen kleiner is en je het risico op beschadigingen aan de naald beperkt. Bij een handmatige bediening dien je er rekening mee te houden dat je de aandacht op het afspelen vestigt, zodat je aan het einde van de plaat zelf de toonarm weer terug plaatst. Kijk dus altijd goed bij de aanschaf van een speler wat de bedieningsmethode is, zowel online als in een fysieke winkel staat dit bij de platenspeler vermeld.
Directe, wiel of snaaraandrijving
Een belangrijk onderdeel dat van grote invloed is op de geluidskwaliteit en stabiliteit van je platenspeler is de manier waarop het plateau wordt aangedreven. De motor die in verbinding staat met het plateau kan zowel direct, via een snaar (rubber/nylon) of met een wieltje verbonden zijn. Bij de directe methode wordt de as van het plateau via een motor aangedreven, vaak is het plateau redelijk licht en komt deze hierbij snel opgang. Bij een door een snaar aangedreven speler loopt er een rubberen of nylon band naar het plateau, waardoor deze op de juiste snelheid wordt gebracht. Als laatste zijn er nog draaitafels die door een wieltje worden aangedreven, hierbij staat een wieltje in verbinding met het plateau en wordt deze via een motor op snelheid gebracht.
De meest voorkomende aandrijvingen zijn de directe en via een snaar. Direct heeft als voordeel dat er minder onderhoud bij komt kijken, maar de trillingen door de motor kunnen er weer voor zorgen dat het plateau instabiel wordt. Een aandrijving met een snaar heeft wat dat betreft een lichte voorkeur, aangezien de trillingen door de snaar worden geremd. Daarbij heeft deze methode wel wat meer onderhoud nodig, de snaar rekt naar verloop van de tijd uit of verdroogd, wat als gevolg een hoog en vals geluid geeft. De spelers met een wiel aangedreven plateau komen minder vaak voor en deze hebben over het algemeen wat meer last van trillingen met als gevolg een geluidsafwijking.
Toonarm, element en naald
De arm van een platenspeler bevat het element en de naald en zweeft tijdens het afspelen boven de plaat. Bij verreweg de meeste platenspelers is de arm recht of heeft deze een kleine bocht. Deze dient zonder weerstand te bewegen over de platenspeler en is dan vaak ook soepel bevestigd op de speler. Belangrijk is dat de arm zo recht mogelijk in de groeven staat en de zogenoemde fouthoek beperkt wordt. De lengte van de arm speelt hier ook een rol in. Waar je goed op dient te letten is of de arm niet te veel meetrilt en of deze juist bevestigd is, vaak kan gespecialiseerd personeel in een audiozaak je hiermee helpen.
Aan het einde van de arm zit het element bevestigd, waarmee de bewegingen van de naald worden geregistreerd en omgezet in een signaal naar de versterker. Deze belangrijke functie zorgt er mede voor dat een investering in een element van goede kwaliteit zich direct vertaald naar de kwaliteit van de muziek. Er bestaan twee elementen, het Moving Magnet (MM) en een Moving Coil (MC). Voor beginners heeft vooral het MM element een meerwaarde, aangezien hierbij de naald eenvoudig te vervangen is. Bij een MC element is dit een complex werkje en heb je meer kennis nodig om het zelf te doen. Meer over de soorten elementen en de onderlinge verschillen is in dit artikel terug te lezen.
De waarde van de naald is al vaak besproken en heeft binnen het draaien van platen misschien wel de belangrijkste rol op zich gekregen. Via de puntige naald wordt namelijk de muziek uit de ronddraaiende groeven gehaald. De naald kan worden gezien als een diamantje, waarbij de scherpte van de naald bepalend is voor de uiteindelijke hoorbare kwaliteit van de muziek. Betere naalden zijn dan wel weer een stuk duurder en een tussenweg is vaak de beste optie. De naalddruk dient altijd optimaal te worden afgesteld, de handleiding hierbij kan je hier vinden. Kijk altijd bij het kopen van een speler of de naalddruk handmatig kan worden afgesteld en of de fabrikant deze druk heeft vermeld.
Versterker en voorversterker
De elektrische stroompjes die via een platenspeler worden doorgegeven zijn erg zwak en het signaal hiervan moet dan ook versterkt worden. Het signaal van een ingebouwde voorversterker dient altijd nog verbeterd te worden met een losse versterker. Daarnaast kan het zijn dat er nog geen voorversterker in je platenspeler zit, dan is het nodig er zelf één aan te schaffen. Het belang van deze voorversterker wordt in dit artikel verder besproken. Bij het aansluiten van een platenspeler op een versterker komen behoorlijk wat zaken bekijken. Wij schreven eerder een uitgebreid artikel over hoe het aansluiten van een platenspeler op een versterker in zijn werk gaat. Hierin staat ook informatie over welk element bij welke versterker past.
Het is belangrijk dat alle apparatuur in verhouding met elkaar staat. Een dure versterker aanschaffen heeft dus enkel zin als je ook een kwalitatief hoogwaardige speler koopt. Voor de audiofielen zijn er bijvoorbeeld de Yamaha A-S1100, Denon PMA-152, maar ook de instapmodellen van Pro-ject, Denon en Dynavox zijn hun prijs meer dan waard.
Opties en toebehoren
Op veel moderne platenspelers zitten extra opties die aan meerwaarde voor de pure vinylliefhebber weinig te bieden hebben. Mocht je toch al je muziek van vinyl willen digitaliseren dan zijn er spelers waar een USB aansluiting op te vinden is, via software kan dit op je computer of externe harde schijf worden gezet. Een andere optie is het draadloos streamen van de muziek vanaf je speler naar bijvoorbeeld een Sonos of HEOS systeem, hier schreven we eerder een artikel over. Overbodig is daarnaast een hoofdtelefooningang om rechtstreeks via een ingebouwde voorversterker naar je muziek te luisteren, sluit deze liever aan op je muziekinstallatie.
Als je eenmaal een platenspeler en versterker hebt uitgekozen ben je nog niet helemaal klaar. Er zijn enkele toebehoren die essentieel zijn voor het behouden van de optimale kwaliteit van de verschillende onderdelen van je platenspeler. Het meest voorkomende zijn de platenborstel en het naaldborsteltje, maar daarnaast kan ook de naaldkrachtweger van groot belang zijn. Meer over het onderhouden en schoonmaken van de onderdelen van de speler lees je in dit artikel.
Prijs van een platenspeler
Uiteraard zijn er talloze manieren om een platenspeler aan te schaffen, zo kan je terecht bij online shops, de elektronica warenhuizen en de gespecialiseerde hifi winkels. Daarnaast heb je de mogelijkheid een tweedehands speler te kopen via bijvoorbeeld marktplaats. Kies je voor een nieuwe platenspeler dan is de meerwaarde van de gespecialiseerde hifi winkels dat je er met al je vragen terecht kunt en kwalitatief hoogwaardige apparatuur hier vaak aanwezig is. Je betaald hier dan wel de prijs voor, waardoor zeker voor een eerste koop je wat sneller bij een online winkel of groot warenhuis terecht komt. Let hier dan wel goed op dat je alle onderdelen zoals besproken controleert.
Bij een tweedehands aanschaf loop je natuurlijk altijd het risico dat er mankementen aan de platenspeler zitten. Zorg er dan ook voor dat je altijd de platenspeler kan testen en controleer of alle onderdelen nog naar behoren functioneren. Een beetje stof is geen probleem, dit kan relatief eenvoudig verwijderd worden. Naast de aangehaalde punten is het altijd van belang om te controleren of de stofkap heel is, het geluid zuiver klinkt en de platenspeler op de juiste snelheid draait.
De prijzen van een nieuwe platenspeler lopen uiteen van modellen onder de €100 tot de spelers die de €1.000 ruim overstijgen. Hiertussen is de markt echter erg verdeeld geraakt en zijn er binnen elke prijsklasse uitschieters te vinden. Platenspelers aan de bovenkant van de markt (>€700) die voldoen aan een reeks kritische eisen zijn onder meer de Rega Planar 3, Pro-Ject RPM 3 en de Marantz TT-15S1. In het middensegment van de markt (€250-€700) bevinden zich honderden soorten platenspelers, waar de kwaliteit onderling erg van verschilt. Een goede keuze kan gemaakt worden door de aanschaf van de Rega Planar 1, Denon DP-300F of de TEAC TN-300. Aan de onderkant (<€250) van de markt bestaan de onderdelen van de platenspeler vaak uit goedkopere materialen. Toch zijn ook hier een aantal noemenswaardige modellen te vinden zoals de Lenco L-3808, Sony PS-LX300 en de TEAC TN-200.
Mocht je na het lezen van dit artikel nog geen idee hebben welke platenspeler aan je behoefte voldoet dan hebben we in dit artikel enkele succesvolle platenspelercombinaties op een rijtje gezet.
