Ze vliegen boven Afghanistan en Pakistan, maar ook boven Nederland; drones. Onbemande vliegende objecten die op grote afstand worden bestuurd. Ze worden gebruikt voor surveillance, spionage en bij ‘targeted killings’. Maar tegen welke omstandigheden moet een drone-piloot bestand zijn? En wat zijn de gevolgen op lange termijn?
In de film ‘Drone’ (kijktip!) voert piloot Victor vanuit Nederland een gevechtsmissie met drones uit in Afghanistan. Hij is een voormalig F16-piloot en onderscheiden voor zijn moed en inzet in voormalig Joegoslavië. Naast zijn werk is Victor een familyman die het beste combineert van deze twee werelden. Totdat Victor aan een virtueel trauma aan zijn arm lijdt. Precies die arm waarmee hij ook bommen werpt.
Deze film roept bij mij de nodige vragen op. Hoe kun je tussen 9 en 5 beslissen over leven en dood en vervolgens weer ‘doodgewoon’ aan tafel zitten met je gezin? Kun je in twee werelden tegelijk leven, ook al is één van de twee werelden virtueel?
Nu ik de film zo gezien heb, lijkt het mij als drone-piloot nog zwaarder dan als F16-piloot. Waar je als F16-piloot op uitzending bent en afgeschermd bent van de ‘normale’ wereld, leef je als drone-piloot constant tussen deze twee werelden. Daarnaast ziet een F16-piloot in tegenstelling tot een drone-piloot niet van dichtbij wat een bom aanricht, omdat zij zich uit zelfbescherming direct weer uit de voeten moeten maken. Drone-piloten blijven met de drone boven het doelwit hangen om te kijken wat de impact is geweest. Kun je hier als mens tegen bestand zijn? Hoe zet je je weer over het doden van een onschuldige minderjarige jongen heen?
De dilemma’s in de film gaan over het onderscheid tussen games & reality. Over afstand, vervreemding en verantwoordelijkheid. En ook over onze toekomst en de dreiging van autonome oorlogvoering.
Maar hoe ver gaat dit? Kunnen drones en andere ‘unmanned vehicles’ in de toekomst met elkaar oorlog voeren zonder tussenkomst van mensen? Is dit dan nog te beheersen? En gezien de informatie op internet is iedereen in principe in staat om een drone te bouwen. Hoe lang hebben wij de technologie nog in de hand?
